شما تنها نیستید ،اگر شوره سر به صورت دائمی بین موهای سیاه شما پنهان شده است ،در هر برهه ای از زمان ملیون ها نفر این عارضه مزمن فرق سر را دارند، که مشخصه ی آن خارش و ورقه ورقه های فلسی خیلی زیاد پوست سر است.اگرچه پوسته سر خیلی جدی نیست و به ندرت وخیم است ، و میتواند باعث شرمساری و با کمال تعجب سمج است.

خبر خوب این است که شوره سر را معمولا می توان به خوبی کنترل کرد. موارد ملایم ممکن است احتیاج به هیچ چیز جز شامپو زدن روزانه با پاک کننده های ملایم نداشته باشند و شوره های سمج اغلب به شامپوهای ضد شوره پزشکی جواب می دهند.تحقیقات نشان دهنده این است که یک قارچ مخمر شکل میتواند موجب و باعث تشدید شدن شوره سر باشد ، یک کشف که ممکن است منجر به درمانهای بهتر و حتی فرستادن آن به بایگانی شود.

علائم و نشانه ها

برای بیشتر مردم، علائم شوره فراموش نشدنی است: پوسته های برفکی سفید چرب از پوست مرده که به صورت نقطه هایی بر سر و شانه ها هستند و یک پوست سر خارش دار و پوسته دار.ولی به همین سادگی هم نیست ، بیماری های زیادی موجب پوسته پوسته شدن پوست سر می شوند از جمله:

-          خشکی پوستDry skin. - خشکی پوست ساده – نمونه ای که در زمستان ها زمانی که هوا سرد است و اتاقها زیادی گرم است شما دچار می شوید، شایعترین علت خارش و پوسته دار شدن پوست سر است . ولی برفک های پوست خشک معمولا کوچکتر و کمتر چرب هستند نسبت به آنهایی که مربوط به شوره Dandruff هستند.

-          درماتیت سبوریک.Seborrheic dermatitis  - این وضعیت یکی از علل مکرر شوره است، مشخصه آن پوست چرب و قرمز است که پوشیده از پوسته های برفکی سفید و زرد است. درماتیت سبورئیک نه تنها پوست سر شما بلکه دیگر نواحی که غدد سباسه زیاد باشند، مانند ابروها ، گوشه های بینی شما و پشت گوشهای شما ، زیر پستانها ،کشاله رانها ،و گاهی از اوقات زیر بغلها.

-          پسوریازیسPsoriasis. – این نوع ضایعه پوستی موجب تجمع سلول های مرده پوست می شود که ایجاد پوسته های نقره ای ضخیم می کند.در موارد شدید ، پوست شما ترک برداشته ، خونریزی می کند و ممکن است کاملا دردناک باشد. پسوریازیس معمولا بر روی زانوهای شما ،آرنج و تنه است ولی این می تواند از پوست سر به پیشانی شما و گردن نیز کشیده شود.

-          Cradle cap درماتیت سبوریک ناحیه پوست سر- این عارضه که موجب کبره های فلس مانند پوست سر می شود در نوزادان شایع است ، ولی می تواند در هر زمانی در کودکی اتفاق افتد. اگر چه می تواند برای پدر و مادر هشدار دهنده باشد، cradle cap خطرناک نیست و معمولا به خودی خود با مرور زمان که کودک یک ساله شد از بین می رود.

-          تینه آ کاپیتیسScalp ringworm – این عفونت قارچی بسیار مسری عمدتا در بچه های زیر 10 سال اتفاق می افتد.Ringworm شروع می شود با یک زخم قرمز اطراف تنه یک تار مو – معمولا روی پوست سر ولی اغلب اوقات بر ابروها و مژه ها. در خلال چند روز، زخم پوسته دار شده و به طرف بیرون رشد پیدا می کند در یک الگوی حلقه ای شکل که باعث شده این نام را به این عفونت بدهند.موهای ناحیه درگیر معمولا از پایه درست بالای سطح از پایه شکسته می شوند.برعکس شوره ، Ringworm ،معمولا موجب پوست سر قرمز ،ملتهب و ریزش مو می شود.

-          درماتیت تماسیContact dermatitis  - گاهی حساسیت های به اغلب محصولات مراقبت از پوست یا رنگ موها می تواند موجب قرمزی ،التهاب و پوسته دار شدن پوست سر شود.

علل

در هر زمان شوره سر را به علل مختلف دانسته اند از خشکی پوست ، چرب بودن پوست ،شامپو زدن خیلی زیاد و یا برعکس کم زدن آن ، فقر غذایی ،استرس،و استفاده از محصولات  خیلی تجملی مد. اگر چه بعضی از این عوامل ممکن است باعث تشدید و یا ارتباط با برفک ناحیه پوست سر داشته باشند ، متهم واقعی یک قارچ چربی خوار ، مخمر شکل موسوم به مالاسازیا  Malassezia ، بیشتر به نام پیتروسپوروم Pityrosporum شناخته می شود.

Malassezia بر روی پوست سر اغلب افراد سالم و بالغ زندگی می کند بدون اینکه مسائلی ایجاد کند. اما اغلب اوقات رشد آن از کنترل خارج شده و از چربی های مترشحه توسط فولیکل های موی شما تغذیه می کند و موجب تحریک منجر به تکثیر سلولی میشود.

تمام سلول های پوست میرند و به وسیله سلولهای جدید جایگزین می گردند. در حالت طبیعی ، حدود یک ماه برای سلول های جدید طول می کشد تا حرکت کنند و از پایین ترین لایه پوست شما، آنجایی که آنها شکل می گیرند، به  خارجی ترین لایه که آنها می میرند و پوسته ریزی میکنند به شکل برفک. به علت آهسته بودن تشکیل سلولهای جدید، این پروسه ها معمولا قابل توجه نیست.

ولی بر روی پوست سر جایی که مالسازیا پیشرفت می کند ، تمامی این پروسه به کوتاهی11 روز می شود. نتیجه تعداد  زیادی از سلول های مرده پوست است، به مجردی که سلول ها می خواهند بیفتند آنها سعی می کنند با چربی مو پوست سر شما آنها را به همدیگر بچسبانند ، و ظاهر آنها را به شکلی سفید برفکی و کاملأ واضح در می آورد.

دقیقأ اینکه چه عاملی باعث رشد بیش از حد این موجود زنده می شود مشخص نیست.اگرچه افزایش تولید چربی،تغییرات سطح هورمونی ،استرس ، بیماریها ، اختلالات نورولوژیک مانند بیماری پارکینسون ، سیستم ایمنی ضعیف شده ، شامپو زدن کم ،حساسیت بیش از حد به قارچ مالاسازیا و حتی وراثت می توانند در شکل گیری شوره سر موثر باشند.

عوامل خطر سازRisk factors

تقریبا تمامی افراد بالغ کاندید شوره سر هستند ولی حتمأ عواملی هستند که شما را بیشتر مستعد میکند:

- سن. شوره سر معمولأ در بلوغ شروع می شود- در حدود همان زمان جوش غرور(آکنه). در دوران                      نوجوانی ، جوانی شایع و در حدود سن 40 سال به اوج می رسد. ولی افراد بالغ مسن تر مصون نیستند ولی برای بعضی از افراد مسئله میتواند تمام طول زندگی باشد.

-          جنس . چون مردان بیشتر از زنان دچار شوره سر می شوند ، بعضی از محققان فکر می کنند که هورمونهای مردانه ممکن است نقشی در شوره سر داشته باشد، مردان همچنین غدد سباسه بزرگتری دارند که تولید یک چربی به نام سبوم می کند.

-         چربی مو و پوست سر. مالاسازیا بر روی چربی های پوست سر شما تغذیه می شود، به همین دلیل داشتن پوست و موی زیاد چرب شما را مساعد به شوره سر می کند.

-          بیماریهای احتمالی . به دلایل نامشخص بالغین با بیماری های نورولوژیک مانند بیماری پارکینسون زیاد مساعد به گرفتن بیماری شوره سر و درماتیت سبوریک هستند، همینطور در افرادی که در حال بهبودی از بیماریهای استرس زا مانند حملات قلبی و سکته ها هستند، و آنهایی که سیستم ایمنی ضعیف به وسیله عفونتهایی مانند اچ آی وی و ایدز AIDS دارند.

چه زمان نیاز به مراقبت های پزشکی است؟

اغلب موارد شوره سر نیاز به مراقبت پزشکی ندارد. ولی اگر شما هنوز در حال خاراندن سر بعد از چند هفته از تجربه کردن شامپوهای ضد شوره خارج از نسخه هستید و یا اگر پوست سر ملتهب و قرمز دارید، به پزشک خود یا متخصص پوست مراجعه کنید.شما ممکن درماتیت سبوریک یا وضعیت دیگری داشته باشید که شبیه شوره سر است. بیشتر مواقع پزشک شما می تواند با نگاه کردن به پوست سر و موی شما مسئله را به سادگی تشخیص دهد.

درمان

شوره سر یک بیماری مزمن است که اغلب اوقات کنترل می شود ، ولی احتیاج به کمی صبر و بردباری دارد.به طور کلی پوسته شدن ملایم را می توان با تمیز کردن روزانه با شامپوهای ملایم به منظور کاهش چربی و سلول سازی استفاده کرد.

وقتی که شامپوهای معمولی کارآیی ندارند ، شامپوهای ضد شوره خارج از نسخه ممکن است موفق شوند. اما شامپوهای ضد شوره تمامأ همانند هم نیستند و شما احتیاج دارید که آنها را امتحان کنید تا یک نمونه مناسب را برای خود پیدا کنید. شامپوهای ضد شوره بر اساس ماده موثره آنها تقسیم بندی می شوند:

-          شامپو پریتینیوم زینکZinc pyrithione shampoo(suave dandruff controle shampoo,Head&shoulder) اینها حاوی مواد ضد باکتری و قارچ به نام زینک پیریتیونZinc pyrithione ، که نشان داده شده است که باعث  کاهش قارچی که علت شوره و درماتیت سبوریک است می شود.

-          شامپوهای حاوی قیر (Neutrogena T/gel ,Tegrin)قیر ذغال سنگ یک محصول جانبی ذغال سنگ که طی پروسه هایی بدست می آید، به وضعیت هایی مانند شوره ، درماتیت سبوریک و پسوریاز به وسیله آهسته کردن زاد و ولد سلولی کمک می کند.ولی شامپوهای کول تارcoal tar  یک بوی خاکی دارد ،و  می تواند موهای روشن یا رنگ شده را به رنگ سایه روشن نارنجی در آورد و پوست درمان شده را خیلی به نور آفتاب حساس کند.

-          شامپوهای حاوی سالیسلیک اسید(Lonil T) این ساینده های پوست سر کمک به از بین رفتن پوسته ها می کنند، اما آنها ممکن است پوست سر شما را خشک کنند و منجر به پوسته پوسته شدن بیشتر شوند. استفاده از یک حالت دهنده بعد از شامپو می تواند خشکی را جبران کند.

-          شامپو سلنیوم سولفید.Selenium sulfide(Selsun ,Exsel) این شامپوها کمک به جلوگیری از تکثیر سلولی و کاهش تعداد مالاسزیاMalassezia  می کند. به علت اینکه اینها می توانند موهای بولوند(سفید) ، خاکستری ،یا موهایی که به صورت شیمیایی رنگ شده اند را تغییر رنگ بدهند ، قبل از استفاده برابر دستورات مندرج استفاده کنید و بعد از شامپو زدن موها را خوب آب بکشید.

-          شامپو کتوکونازول (Ketoconazole shampoos(Nizoral جدیدترین سلاح ضد شوره اضافه شده است ،کتوکونازول یک ماده ضد قارچ وسیع الطیف است که در زمانی که دیگر شامپوها کارآیی ندارند به کار می آید. این شامپو در بازار بدون نسخه و با نسخه به خوبی  در دسترس است.

سعی کنید که از یکی از این شامپو ها به صورت هر روز استفاده کنید تا زمانی که شوره کنترل شود. بعد کاهش دهید به هفته ای دو تا سه بار. اگر  یک نوع شامپو برای مدتی کار آیی داشت و بعد به نظر میآید که کارآیی خود را از دست داده است ،سعی کنید بین دو نمونه از شامپوها ی ضد شوره یکی را به عنوان جایگزین پیدا کنید. مطمئن شوید که شامپو را به مدت 5 دقیقه بر سر خود نگه دارید این باعث می شود که ماده  موثره زمان کافی را برای تاثیر داشته باشد. بعضی از خبرگان پیشنهاد می کنند دو بار شامپو زدن همراه با کف کردن بهترین نتیجه را می دهد.

اگر شما با کمال ایمان و وفا برای چند هفته شامپو را استفاده کردید و هنوز گردی از شوره بر شانه های خود می بینید، به پزشک خود موضوع را بگویید، شما ممکن است احتیاج به شامپوی قویتر یا درمان تهاجمی تری با محلولهای استروئیدی داشته باشید.

مراقبت های فردی

شما نمی توانید از شوره جلوگیری کنید ولی می توانید قدمهایی در کاهش ریسک آن بردارید:

-          یادگیری برخورد با استرس. استرس بر کل سلامتی شما تاثیر گذار است،شما را مساعد به بعضی از وضعیتها و بیماریها می کند. آن همچنین می تواند شدت شوره را زیاد کند و یا باعث تشدید علائم موجود شود.

-          شامپو زدن مکرر. اگر شما استعداد داشتن یک پوست سر چرب را دارید ، شامپو زدن روزانه چربی زیادی را از بین برده و کمک به جلوگیری از شوره  می کند.

-          کم کردن محصولات مد . اسپری های مو ، ژل های مدل دهنده ، واکسها، همگی باعث ایجاد موهای چرب و پوست سر چرب تر می شود و حتی بعضی از افراد ممکن است به بعضی از این محصولات حساسیت پیدا کنند.

-          خوردن غذای سالم. به طور کلی سلامتی خوب شامل فراوانی میوه های تازه و سبزیجات است ،تمامی غلات و مقدار کمی پروتئین  در غذا لازم است.

-          کمتر در معرض افتاب بودن. نور آفتاب برای شوره می تواند خوب باشد.اما به خاطر در معرض قرار گرفتن با اشعه فرابنفش که صدمه به پوست شما می زند و ریسک سرطان پوست را زیاد می کند، حمام آفتاب نگیرید.در عوض مقدار کمتری را در هوای ازاد بگذرانید> و مطمئن باشید که پوست و بدن خود را با ضد آفتاب پوشانده اید.

درمان های تکمیلی و جایگزین

درمان های خانگی زیادی برای شوره وجود دارد:مالیدن روغن پیاز بر روی سر ها ، ماساژ پوست سر با پنیر سه روزه ، آب کشیدن با سرکه. بعضی از آنها ممکن است واقعأ کمک کنند. ولی آها زاد مورد توجه زیبایی پرستان نیستند که مور بحث قرار گیرند.بیشتر تمرکز در درمان های تکمیلی برای حل مسئله از داخل به سمت غذا و مکمل های غذایی است.بعضی از شایعترین پیشنهادات از این قرار است:

-          کاهش مصرف قند و مخمر. شیرینی ها و غذاهای حاوی مخمر مانند نان ، آبجو و شراب ممکن است باعث تشویق رشد قارچ عامل شوره شوند.

-          اهمیت دادن به ویتامینهای ب . اینها برای داشتن پوستی سالم الزامی است.منابع غذایی خوب شامل تمامی غلات ،زرده تخم مرغ ، سویا، موز ،اوکادو ، آجیل ، دانه ها و برگ سبز ها مانند اسفناج. مکمل های غذایی ویتامین ب در فروشگاه های غذای طبیعی و داروخانه ها موجود است.

-          قرار دادن روی در غذای خود.  ماده روی در بعضی از شامپوهای ضد شوره دیده می شود، کمک به تنظیم فعالیت غدد چربی (سباسه)، سیستم ایمنی را سالم و بهبودی را تسریع می بخشد. بهتر است که روی را از منابع غذایی مثل زرده تخم مرغ ، ماهی به خصوص از نوع ساردین، گوشت ، سویا ، تخمه آفتاب گردان و تمامی غلات بگیریم .

-          گرفتن مقدار فراوان اسیدهای چرب امگا-3 .اغلب اوقات به اسیدهای چرب الزامی شناخته می شوند.این چربی ها برای سلامتی خوب الزامی است.از میان چیز های دیگر آنها کمک به انتقال پیام در اعصاب می کنند و کمک به تولید سلولهای جدید و پایین آوردن میزان کلسترول می کنند و آنها همچنین کمک به سالم نگه داشتن پوست و مو می کنند. اسیدهای چرب امگا-3 عمدتأ در ماهی های تازه آبهای عمیق به خصوص قزل آلا ،ماهی شمشیری ،ماهی خال مخالی ،شاه ماهی ،و در روغن کانولا ، سویا، بذر کتان موجود است. بعلاوه بسیاری از فروشگاه های مواد غذایی طبیعی و داروخانه ها این مکملهای روغنی سبزیجات و ماهی را دارند.

-          شامپو روغن درخت چای را امتحان کنید. Tea tree oil shampoo . روغن درخت چای که از برگهای درخت چای استرالیایی (Melaleuca alternifolia)، قرنها استفاده می شده است به عنوان یک ماده ضد عفونی کننده ، ضد باکتری و ضد قارچ استفاده می شده است. این در تعدادی از شامپوهایی که در فروشگاه های مواد غذایی طبیعی است یافت میشود. روغن می تواند در بعضی از افراد واکنش های حساسیتی دهد ، پس بلافاصله بعد از بروز این مسائل مصرف را قطع کنید.